VANB op 3e Boslandbouwcongres in Montpellier
In Europa zijn miljoenen bomen verdwenen, met als gevolg grootschalige verwoestijning door wind- en watererosie. Daar kan geen twijfel over bestaan, maar de ernst van deze problematiek wordt nog steeds zwaar onderschat. De oplossing is even simpel als voor de hand liggend: plant bomen in combinatie met meerjarige bodembedekkers. Dat dit niet op grote schaal gebeurt vooral een kwestie van cultuur. Deze boodschap stond centraal bij de opening van het derde congres van de European Agroforestry Federation (Euraf) dat gehouden werd van 23 tot en met 25 mei in Montpellier. Van Akker naar Bos was er natuurlijk bij.
Gelukkig is op dit moment enig herstel aan de gang. Mark Shepard, ook aanwezig, spreekt van herstellende landbouw. Maar dat gaat traag door gebrek aan goed beleid van overheden, die op dit punt te weinig verantwoordelijkheid nemen. De mogelijkheden zijn er wél. De tweede pijler van het gemeenschappelijk Europees landbouwbeleid opent de weg voor subsidiering van duurzame landbouw, waaronder Agroforestry, maar een aantal landen, waaronder Nederland, maakt daarvan geen gebruik.
De congresgangers hoeven elkaar niet te overtuigen. Agroforestry, omschreven als “the integration of woody vegetation, crops and/or livestock on the same area of land”, heeft een enorm potentieel en is hét antwoord op de problemen in de gangbare landbouw. Het gaat over introductie van bomen en struiken in landbouwsystemen. Binnen horen we pleidooien krijgen en we uitleg over voorbeelden. Buiten gaan we deze voorbeelden bekijken. Vooral dit laatste levert blijvende herinneringen op. Wat we te zien krijgen is alley cropping of silvopasture, dan wel combinaties daarvan. Stuk voor stuk voorbeelden die aan het denken zetten: esdoorn of walnoten tussen graan, wilgen tussen bonen, varkens en schapen in een vernuftig ontworpen circulair bosweidesysteem.
Bomen als eerste stap
Een belangrijke les die ons werd voorgehouden is niet teveel met het vingertje te wijzen. Iedereen die volgens dit soort lijnen een bijdrage probeert te leveren verdient waardering, ook bijvoorbeeld boeren die rijen bomen planten in gangbare graanteelt.
Waar het meest op werd gehamerd is dat de oplossing begint bij het waarnemen en begrijpen van wat de natuur doet. Je hoeft alleen maar de natuur te imiteren. Daar ligt echter tegelijkertijd het grootste probleem. Boeren zijn vergeten hoe dat moet en er is een schrijnend gebrek aan opleidingscapaciteit. Als wordt uitgegaan van de norm dat een boer de complexiteit van de systemen moet kunnen hanteren scoort 80% van de boeren een 4 of minder. Zou dit ook voor Nederland gelden?
Meer weten en leren van inspirerende voorbeelden? Blader eens door het congresboek: http://www.agroforestry.eu/conferences/III_EURAFConference .
Louis Dolmans