Het is een koude, zonnige zaterdagochtend als we met een klein groepje om half 8 uit staan te kijken over de boerenkoolvelden van Roggebotstaete. De rijp op het gras en de boerenkool verraadt dat het best hard gevroren heeft vannacht, maar we hebben er zin in. De zon maakt al een hoop goed.
Om half tien arriveren de eerste mensen voor deze dag. We maken kennis bij koffie en koek. Na een voorstelrondje en een korte intro van Lennard over wat het plan is, lopen we naar het voedselbos.
Tien minuten wandelen over het landgoed, dan zijn we op de plek die over een paar jaar een hoop oogst zal opbrengen. Nu zijn er vooral nog bergen met takken, boomstammetjes en een houtversnipperaar. We beginnen met luisteren naar een korte uitleg. Want wat is een voedselbos eigenlijk precies?
Wouter van Eck, van foodforestry neemt het woord. Hij is de initiatiefnemer van het eerste voedselbos in Nederland, in Ketelbroek.
Voedselbos
“Een voedselbos is landbouwgebied en ook natuur. Het is natuur die op een intelligente wijze is ingericht om voeding te produceren. Bij de aanleg wordt gezorgd voor een biotoop van verschillende soorten planten, bomen en dieren die elkaar ondersteunen en in evenwicht houden.
Een mooi letterlijk voorbeeld daarvan op Roggebotstaete zijn de esdoorn en de druif. De druif klimt tegen de esdoorn op, en gebruikt deze als natuurlijke stut. Naast een hele bewuste keuze voor de soorten bomen en planten moet er ook een ruime variatie aan dieren en insecten zijn. Het is een precair evenwicht om in aanleg neer te zetten, maar eenmaal in werking houdt het zichzelf vruchtbaar en is een voedselbos niet afhankelijk van mest of irrigatie.“
Om dat te bereiken is het van wezenlijk belang om mee te bewegen met wat er al aanwezig is in het landschap. Het vraagt een gedegen kennis van de bodem en wat daar invloed op heeft. Want een voedselbos plant je een keer aan en dan staat het voor de rest van de eeuw. Tijd om aan de slag te gaan. We krijgen we een korte instructie over hoe we moeten graven, planten en aanstampen. Als de wortels eenmaal in het gegraven gat zitten en bedekt zijn met de aarde moeten we voorzichtig aanstampen, zodat ze goed vast zitten, maar ook voldoende lucht hebben. Koesterend aanstampen is de term.
We kijken elkaar aan. Dit is nog een hele klus. We zijn onder de indruk van hoe complex zo’n voedselbos eigenlijk is. Wat we hier gaan doen is voor de rest van de eeuw. Dat is wel even wat anders dan een tomatenplantje in je vensterbank. Het maakt dat we wat aarzelend beginnen. Gelukkig zijn er een paar vakmensen: Wouter van Eck en Malika Cieremans van Circle Ecology. Zij helpen ons door het woud van vragen en geven hier en daar een zetje in de goede richting.
Brood, soep en onverwachte gasten
We hebben snel de slag te pakken, en meten met onze stappen de afstand tussen de gaten, graven een gat en koesteren dan de grond weer rond de boompjes. Intussen is er een tweede groep mensen bezig met het versnipperen van de takken die overal liggen.
Om 12 uur is het tijd voor pauze. De zon schijnt flink inmiddels en al lopend zetten we de mooie gesprekken voort die tijdens het scheppen en planten zijn ontstaan. Wie ben je, wat doe je in het dagelijks leven en wat doe je hier?
Mooie gesprekken tussen enthousiaste, gedreven mensen die elk op hun manier willen bijdragen. Elk op hun eigen manier zijn ze de verandering die ze in de wereld willen zien. Net als in een voedselbos vullen we elkaar aan. Samen houden we de grond luchtig en levend.
We lunchen heerlijk met soep van een open vuur. Het is een welverdiende pauze en een goed moment om nog meer uit te wisselen en plannen te delen.
Roos Nijpels van Richforest vertelt dat op Roggebotstaete een ‘madurodam voedselbos’ wordt aangelegd. Richforest wil het project op Roggebotstaete inzetten als voorbeeld voor agrariërs die overwegen om over te stappen naar een nieuwe manier van werken.
Het voedselbos op Roggebotstaete laat zien wat er mogelijk is door te spelen met schaal en ruimte. Het is klein, maar zet alle functies van een voedselbos neer en behoudt toch de werkzaamheid en oogstbaarheid. Een rondleiding kan het voedselbos over een tijdje in alle (groeiende) glorie laten zien. Over twee jaar zal het bos oogst gaan opbrengen en over een jaar of 8 volledig in bedrijf zijn.
Tijdens de lunch komt er een groep van 10 jongens aangelopen. Opgeschoten knullen van een jaar of 16, gevlucht uit Syrie. Ze zijn ergens tussen 2 of vijf maanden in Nederland. Ze komen helpen, samen met twee begeleiders van het COA. We stellen ons aan elkaar voor, met wederzijds ingewikkelde namen en hier en daar een kleine verlegenheid om te overwinnen.
Als we gezamenlijk in de aanhanger en op de tractor klimmen om naar het voedselbos te rijden breekt het ijs. Dit voelt wel heel speciaal.
Ineens is het ideaal wat we delen op twee fronten een klein beetje werkelijkheid. Niet alleen maken we een bos wat de komende eeuw voedsel zal leveren voor mensen en dieren. Maar we staan ook ineens midden in een (politieke) realiteit die in de media zo vreselijk verhit kan zijn. Op deze bizar mooie zonnige dag is dat even heel ver weg, en werken we samen.
Stevig koesteren en samen werken
In het voedselbos aangekomen stappen we met volle energie de tweede ronde in. Bergen met takken worden opgeruimd en door de versnipperaar geduwd. Stukken boomstam worden naar de aanhanger gesjouwd en daar omheen worden gaten gegraven, bomen geplant en grond gekoesterd. Dat koesteren deden we overigens veel te zachtzinnig, bleek tijdens de lunch. Koesteren is het toverwoord, maar dan wel met tough love. De wortels moeten hun lucht hebben, maar moeten wel goed vast zitten. Al doende leren we, en we geven de opgedane kennis meteen weer door. De Syrische gasten komen aarzelend dichterbij, en we leggen gebarend uit wat de bedoeling is. Duimen worden opgestoken en we lachen als we elkaar soms in de weg lopen.
De aandacht die we hebben voor de bomen en de tere wortels moeten we ook voor elkaar hebben. Goed kijken en luisteren, gebaren en oogcontact, afstemmen en weer verder. Het is een sfeer van samenwerken en plezier. En ook van tijd voor thee, koek en sap, want om een uur of vier merken we allemaal dat we warm en dorstig zijn. Al een tijdje schijnt de zon zo fel dat de jassen uit zijn, en hier en daar verschijnen wat zweetdruppels.
Na de break verzamelen we even in een groep. Voor wie wil is er nog een uurtje werk, maar het officiële gedeelte van de dag ronden we af. We maken een kort rondje – hoe vond je het vandaag? Woorden als inspirerend, gaaf, en wanneer weer?! hebben de overhand.
Er is heel veel werk verzet deze dag. Dit deel van het voedselbos is aangeplant. Er komen nog meer momenten van planten, want het plan wat er ligt zal zich in etappes ontvouwen.
Nog meer dagen als deze dus, met mooie mensen, zon, plezier en eten tussen de bomen van Roggebotstaete.
Het is een koude, zonnige zaterdagochtend als we met een klein groepje om half 8 uit staan te kijken over de boerenkoolvelden van Roggebotstaete. De rijp op het gras en de boerenkool verraadt dat het best hard gevroren heeft vannacht, maar we hebben er zin in. De zon maakt al een hoop goed.
Om half tien arriveren de eerste mensen voor deze dag. We maken kennis bij koffie en koek. Na een voorstelrondje en een korte intro van Lennard over wat het plan is, lopen we naar het voedselbos.
Tien minuten wandelen over het landgoed, dan zijn we op de plek die over een paar jaar een hoop oogst zal opbrengen. Nu zijn er vooral nog bergen met takken, boomstammetjes en een houtversnipperaar. We beginnen met luisteren naar een korte uitleg. Want wat is een voedselbos eigenlijk precies?
Wouter van Eck, van foodforestry neemt het woord. Hij is de initiatiefnemer van het eerste voedselbos in Nederland, in Ketelbroek.
Voedselbos
“Een voedselbos is landbouwgebied en ook natuur. Het is natuur die op een intelligente wijze is ingericht om voeding te produceren. Bij de aanleg wordt gezorgd voor een biotoop van verschillende soorten planten, bomen en dieren die elkaar ondersteunen en in evenwicht houden.
Een mooi letterlijk voorbeeld daarvan op Roggebotstaete zijn de esdoorn en de druif. De druif klimt tegen de esdoorn op, en gebruikt deze als natuurlijke stut. Naast een hele bewuste keuze voor de soorten bomen en planten moet er ook een ruime variatie aan dieren en insecten zijn. Het is een precair evenwicht om in aanleg neer te zetten, maar eenmaal in werking houdt het zichzelf vruchtbaar en is een voedselbos niet afhankelijk van mest of irrigatie.“
Om dat te bereiken is het van wezenlijk belang om mee te bewegen met wat er al aanwezig is in het landschap. Het vraagt een gedegen kennis van de bodem en wat daar invloed op heeft. Want een voedselbos plant je een keer aan en dan staat het voor de rest van de eeuw. Tijd om aan de slag te gaan. We krijgen we een korte instructie over hoe we moeten graven, planten en aanstampen. Als de wortels eenmaal in het gegraven gat zitten en bedekt zijn met de aarde moeten we voorzichtig aanstampen, zodat ze goed vast zitten, maar ook voldoende lucht hebben. Koesterend aanstampen is de term.
We kijken elkaar aan. Dit is nog een hele klus. We zijn onder de indruk van hoe complex zo’n voedselbos eigenlijk is. Wat we hier gaan doen is voor de rest van de eeuw. Dat is wel even wat anders dan een tomatenplantje in je vensterbank. Het maakt dat we wat aarzelend beginnen. Gelukkig zijn er een paar vakmensen: Wouter van Eck en Malika Cieremans van Circle Ecology. Zij helpen ons door het woud van vragen en geven hier en daar een zetje in de goede richting.
Brood, soep en onverwachte gasten
We hebben snel de slag te pakken, en meten met onze stappen de afstand tussen de gaten, graven een gat en koesteren dan de grond weer rond de boompjes. Intussen is er een tweede groep mensen bezig met het versnipperen van de takken die overal liggen.
Om 12 uur is het tijd voor pauze. De zon schijnt flink inmiddels en al lopend zetten we de mooie gesprekken voort die tijdens het scheppen en planten zijn ontstaan. Wie ben je, wat doe je in het dagelijks leven en wat doe je hier?
Mooie gesprekken tussen enthousiaste, gedreven mensen die elk op hun manier willen bijdragen. Elk op hun eigen manier zijn ze de verandering die ze in de wereld willen zien. Net als in een voedselbos vullen we elkaar aan. Samen houden we de grond luchtig en levend.
We lunchen heerlijk met soep van een open vuur. Het is een welverdiende pauze en een goed moment om nog meer uit te wisselen en plannen te delen.
Roos Nijpels van Richforest vertelt dat op Roggebotstaete een ‘madurodam voedselbos’ wordt aangelegd. Richforest wil het project op Roggebotstaete inzetten als voorbeeld voor agrariërs die overwegen om over te stappen naar een nieuwe manier van werken.
Het voedselbos op Roggebotstaete laat zien wat er mogelijk is door te spelen met schaal en ruimte. Het is klein, maar zet alle functies van een voedselbos neer en behoudt toch de werkzaamheid en oogstbaarheid. Een rondleiding kan het voedselbos over een tijdje in alle (groeiende) glorie laten zien. Over twee jaar zal het bos oogst gaan opbrengen en over een jaar of 8 volledig in bedrijf zijn.
Tijdens de lunch komt er een groep van 10 jongens aangelopen. Opgeschoten knullen van een jaar of 16, gevlucht uit Syrie. Ze zijn ergens tussen 2 of vijf maanden in Nederland. Ze komen helpen, samen met twee begeleiders van het COA. We stellen ons aan elkaar voor, met wederzijds ingewikkelde namen en hier en daar een kleine verlegenheid om te overwinnen.
Als we gezamenlijk in de aanhanger en op de tractor klimmen om naar het voedselbos te rijden breekt het ijs. Dit voelt wel heel speciaal.
Ineens is het ideaal wat we delen op twee fronten een klein beetje werkelijkheid. Niet alleen maken we een bos wat de komende eeuw voedsel zal leveren voor mensen en dieren. Maar we staan ook ineens midden in een (politieke) realiteit die in de media zo vreselijk verhit kan zijn. Op deze bizar mooie zonnige dag is dat even heel ver weg, en werken we samen.
Stevig koesteren en samen werken
In het voedselbos aangekomen stappen we met volle energie de tweede ronde in. Bergen met takken worden opgeruimd en door de versnipperaar geduwd. Stukken boomstam worden naar de aanhanger gesjouwd en daar omheen worden gaten gegraven, bomen geplant en grond gekoesterd. Dat koesteren deden we overigens veel te zachtzinnig, bleek tijdens de lunch. Koesteren is het toverwoord, maar dan wel met tough love. De wortels moeten hun lucht hebben, maar moeten wel goed vast zitten. Al doende leren we, en we geven de opgedane kennis meteen weer door. De Syrische gasten komen aarzelend dichterbij, en we leggen gebarend uit wat de bedoeling is. Duimen worden opgestoken en we lachen als we elkaar soms in de weg lopen.
De aandacht die we hebben voor de bomen en de tere wortels moeten we ook voor elkaar hebben. Goed kijken en luisteren, gebaren en oogcontact, afstemmen en weer verder. Het is een sfeer van samenwerken en plezier. En ook van tijd voor thee, koek en sap, want om een uur of vier merken we allemaal dat we warm en dorstig zijn. Al een tijdje schijnt de zon zo fel dat de jassen uit zijn, en hier en daar verschijnen wat zweetdruppels.
Na de break verzamelen we even in een groep. Voor wie wil is er nog een uurtje werk, maar het officiële gedeelte van de dag ronden we af. We maken een kort rondje – hoe vond je het vandaag? Woorden als inspirerend, gaaf, en wanneer weer?! hebben de overhand.
Er is heel veel werk verzet deze dag. Dit deel van het voedselbos is aangeplant. Er komen nog meer momenten van planten, want het plan wat er ligt zal zich in etappes ontvouwen.
Nog meer dagen als deze dus, met mooie mensen, zon, plezier en eten tussen de bomen van Roggebotstaete.
Door Lennard Duijvestein, projectleider Roggebotstaete.
Deel dit artikel